ශ්‍රී ලංකාවේ අභිනව ජනාධිපතිවරයා ලෙස තේරී පත්වූ අනුර කුමාර දිසානායක මහතා සිය පළමු දිනයේදීම පත් කළ පත්කිරීම් පිළිබඳව සමාජයේ කතාබහක් මතුවී තිබෙනවා. සිය ප්‍රචාරක ව්‍යාපාරයේදී ඔහු විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද සදාචාරාත්මක පාලනය තුළ මෙම පියවරයන් සමපාත වන්නේ දැයි මහජනතාවට දැඩි කතිකාවතක් නිර්මාණය කරමින් ඔහු වටා සිටින සමීප මිතුරන් සහ හිතවතුන් ප්‍රධාන පත්කිරීම් වලට පත් කර තිබෙනවා. ජාතික ජනතා බලවේගයේ (NPP) නායකයා ලෙස දිසානායක පසුගිය පාලන සමයේ ක්‍රියාදාමයන්, විශේෂයෙන්ම මිතුරන් සහ පවුලේ සාමාජිකයන් ප්‍රධාන තනතුරුවලට පත්කිරීමේ ප්‍රවණතාවය විවේචනය කිරීම බොහෝ දෙනාගේ ආකර්ෂණය ලබාගෙන තිබුණා. කෙසේ වෙතත්, දැන් සමහරු ප්‍රශ්න කරන්නේ ඔහුගේම තේරීම් එම පත්කිරීම්වලට අනුකූලද යන්නයි.
ප්‍රධාන පත්වීම් සහ ඒවායේ පසුබිම්
- ජනාධිපති ලේකම් – නන්දික සනත් කුමානායක
අනුර කුමාර දිසානායක මහතා විසින් නන්දික සනත් කුමානායක මහතා ජනාධිපති ලේකම් ධූරයට පත් කිරීම ජනතා අවධානයට ලක්ව ඇති අතර, නන්දිකව මෙම තනතුරට පත් කර ඇත්තේ ඔවුන් දෙදෙනාගේ සමීප පෞද්ගලික සබඳතාවය හේතුවෙන් බවයි පැවසෙන්නේ.
කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ එකට සිටි කාලයේ සිටම ජනාධිපතිවරයාගේ විශ්වවිද්‍යාල සමකාලීන සහ පෞද්ගලික මිතුරකු වූ කුමානායක මහතා දිසානායකගේ දිගුකාලීන මිතුරෙකු බව සැලකේ. ඔහුගේ වෘත්තීය සුදුසුකම් පුළුල් ලෙස ප්‍රසිද්ධියට පත් වී නොමැති අතර, කුමානායක ශ්‍රී ලංකා රේගුවේ නියෝජ්‍ය අධ්‍යක්ෂ ලෙස සේවය කර තිබෙනවා. එහිදී ඔහු රේගු, ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම සහ සංවර්ධන ආර්ථික විද්‍යාවේ දූෂණය සහ අඛණ්ඩතාව වැනි පර්යේෂණ ක්ෂේත්‍ර කෙරෙහි අවධානය යොමු කර තිබෙනවා.
විචාරකයින් තර්ක කරන්නේ ඔහුගේ වෘත්තීය ජයග්‍රහණ තිබුණත්, එවැනි ප්‍රධාන තනතුරකට සමීප මිතුරෙකු පත් කිරීමට ගත් තීරණය දිසානායක ඔහුගේ මැතිවරණ ව්‍යාපාරයේදී ඉදිරිපත් කළ කුසලතා ප්‍රතිපත්තිවලට පටහැනි විය හැකි බවයි. කෙසේවෙතත්, අනෙක් අය තර්ක කරන්නේ දූෂණයට එරෙහිව සටන් කිරීමේ සහ ආර්ථික ගැටළු අධ්‍යයනය කිරීමේ කුමානායකගේ අත්දැකීම්, විශේෂයෙන්ම ශ්‍රී ලංකාවේ පවතින අභියෝගවලට අනුව එම භූමිකාවට ප්‍රයෝජනවත් විය හැකි බවයි.
ශ්‍රී ලංකා රේගු නියෝජ්‍ය අධ්‍යක්ෂවරයා ලෙස කටයුතු කර ඇති නන්දික සනත් කුමානායක දිසානායකගේ පෞද්ගලික මිතුරෙකු මෙන්ම විශ්ව විද්‍යාල සඟයෙකු ද වන අතර එම පත්කිරීම තුළින් ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක මහතා ද සම්ප්‍රදාය බිඳ දමා “රාජපක්ෂ පාලනය” අනුව යමින් සිටිනවාදැයි සැකයක් මතුවනවා යනුවෙන් බොහෝ දෙනෙකු සඳහන් කරනවා.
- මහජන ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් – රවී සෙනවිරත්න
හිටපු ජ්‍යෙෂ්ඨ ආරක්ෂක ප්‍රධානියෙකු වූ රවී සෙනවිරත්න, 2019 වසරේ ශ්‍රී ලංකාවේ පාස්කු ඉරිදා ප්‍රහාරය එල්ල වූ අවස්ථාවේ සිටි නිළධාරියෙක්. එම සිදුවීම රටේ ආරක්ෂක යාන්ත්‍රණය කෙරෙහිද දැඩි ලෙස විවේචනයට ලක් වූ කරුණක්. ඔහු පසුව දේශපාලනිකව NPP නොහොත් “මාලිමාව” ට සම්බන්ධ වුණා. කෙසේවෙතත් මහජන ආරක්ෂක ලේකම්වරයා ලෙස එවැනි තීරණාත්මක කාර්යභාරයක් සඳහා ඔහු පත් කිරීම, අතීත ආරක්ෂක අසාර්ථකත්වයන් සමඟ ඔහුගේ සම්බන්ධය සැලකිල්ලට ගෙන වගවීම සම්බන්ධයෙන් ප්‍රශ්න මතු කර තිබෙනවා.
හිටපු ජ්‍යෙෂ්ඨ නියෝජ්‍ය පොලිස්පති ලෙස කටයුතු කළ රහස් පොලිසියේ රවී සෙනෙවිරත්න මහතා මහජන ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයේ නව ලේකම්වරයා ලෙස පත් කිරීමට ගත් පියවර බොහෝ දෙනා විසින් දකින්නේ විනිවිදභාවය සහ ප්‍රතිසංස්කරණය අවධාරණය කරන ලද NPP හි මැතිවරණ ප්‍රකාශනයේ සෘජු පරස්පර විරෝධයක් වශයෙනුයි.
සෙනෙවිරත්න මේ වන විට පාස්කු ඉරිදා ප්‍රහාරයට අදාළ නීතිමය නඩුවකට පැටලී සිටින අතර එය අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව විසින් විමර්ශනය කරමින් පවතිනවා. අත්අඩංගුවට ගැනීම වළක්වා ගැනීම සඳහා ඔහු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට පෙත්සමක්ද ගොනු කර තිබෙනවා. (SC FR 242/2024), සහ 2024 සැප්තැම්බර් 20 දින මෙම පෙත්සම ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ විනිසුරුවරුන් වන ප්‍රීති පද්මන් සූරසේන, අචල වෙංගප්පුලි යන ත්‍රිපුද්ගල විනිසුරු මඩුල්ලක් හමුවේ විභාග වුණා. පාස්කු ප්‍රහාරය පිළිබඳ පූර්ව අනතුරු ඇඟවීම් නොසලකා හැර ඇති බවට එල්ල වී ඇති චෝදනා සම්බන්ධයෙන් වැඩිදුර විමර්ශන සිදු කරන ලෙස අධිකරණය නියෝග කර තිබෙනවා.
කෙසේවෙත් මෙම නඩුවේ මීළඟ නඩු විභාගය 2025 ජනවාරි 27 දිනට නියම කර තිබෙන අවස්ථාවක පොලිසිය සහ සීඅයිඩීය අධීක්ෂණය කරන තනතුරකට සෙනෙවිරත්න පත් කිරීම එම විමර්ශනවලට බාධාවක් විය හැකි බවට ප්‍රශ්නයක් මතු වනවා.
නිරීක්ෂකයින් තර්ක කරන්නේ AKD ඔහුගේ මැතිවරණ ව්‍යාපාරයේදී පොරොන්දු වූ වගවීම සහ යුක්තිය පිළිබඳ මූලධර්මවලට අනුව මෙම පත්කිරීම පටහැනි බවයි.
2023 වසරේ අගභාගයේදී ජ්‍යෙෂ්ඨ නියෝජ්‍ය පොලිස්පති රහස් පොලිසියේ රවී සෙනෙවිරත්න, වැල්ලවත්ත මැරීන් ඩ්‍රයිව්හිදී බීමතින් රිය පදවා රිය අනතුරකට ලක් වුණා. රූපවාහිනිය, මුද්‍රිත මාධ්‍ය සහ සමාජ මාධ්‍ය හරහා ඉතා ඉක්මනින් පුළුල් අවධානයක් දිනාගත් මෙම සිද්ධිය, ඉහළ පෙළේ හිටපු නිලධාරියාගේ නොසැලකිලිමත් හැසිරීම හේතුවෙන් ජනතාවගේ විවේචනයන්ට පවා ලක්වුණා.
අනතුරින් පසුව, සෙනෙවිරත්න ගල්කිස්ස උසාවියට ඉදිරිපත් කරන ලද අතර, එහිදී ඔහුට ඇප නියම කෙරුණා. ඉන් අනතුරුව 2024 ජනවාරි මාසයේදී චෝදනා ගොනු කිරීමට අපේක්ෂා කෙරුණා. කෙසේවෙතත් මෙම නඩුව බොහෝ දෙනාගේ අවධානයට ලක්ව ඇති නඩුවක් වුණා.
- ආරක්ෂක ලේකම්: සම්පත් තුයියකොන්ත
ශ්‍රී ලංකාවේ ජනාධිපතිවරයා ලෙස අනුර කුමාර දිසානායක මහතා පත්කළ පත්කිරීම් තුළ යුද අපරාධ සම්බන්ධයෙන් චෝදනා ලැබූ ආන්දෝලනාත්මක චරිතයක් වන එමෙන්ම එක් අවස්ථාවකදී ශ්‍රී ලංකා ගුවන් හමුදාව විසින් අසාදු ලේඛනගත කළ බවට වාර්තා වන තුයකොන්ත ද දිසානායකගේ දේශපාලන ව්‍යාපාරයට සම්බන්ධ වී තිබෙනවා. ඔහු මෙරට ආරක්ෂක ලේකම්වරයා ලෙස පත් කිරීම සැලකිය යුතු විවේචනයකට තුඩු දී තිබෙනවා. මෙම පියවර සැලකෙන්නේ ආරක්ෂක අංශයේ විශේෂඥතාවට සහ පළපුරුද්දට ප්‍රමුඛත්වය දීමට වඩා දේශපාලන පදනමක් ශක්තිමත් කිරීමේ උත්සාහයක් ලෙසයි.
ශ්‍රී ලංකා සිවිල් යුද්ධයේ අවසන් අදියරේදී අංක 09 බලඝණයේ හිටපු විංග් කමාන්ඩර් තුයියකොන්ත, ගැටුමේදී අසීමිත කාපට් බෝම්බ ප්‍රහාරවල නිරත වූ බවට චෝදනා එල්ල වී ඇති Fleet 24 සම්බන්ධ මෙහෙයුම් අධීක්ෂණය කර තිබෙනවා. මෙම බෝම්බ ප්‍රහාර, විශේෂයෙන්ම 2009 මැයි මාසයේ මුල්ලිවයික්කාල් සංහාරය අතරතුර, දෙමළ ඊලම් විමුක්ති කොටි (එල්ටීටීඊ) පරාජය කිරීමට මිලිටරිය දැරූ ප්‍රයත්නවල ප්‍රධාන භූමිකාවක් ඉටු කළ අතර දස දහස් ගණන් දෙමළ සිවිල් වැසියන්ගේ මරණයට හේතු වූ බව විශ්වාස කෙරනවා.
තුයියකොන්ත ගේ ක්‍රියා සහ අනෙකුත් හමුදා නායකයින්ගේ ක්‍රියාවන්, මානුෂීය නීති උල්ලංඝනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් ජාත්‍යන්තර මානව හිමිකම් සංවිධාන විසින් පුලුල් ලෙස විවේචනයට ලක් කර ඇති අතර, හිතාමතාම සිවිල් ජනතාව ඉලක්ක කිරීම පිලිබඳ චෝදනා එල්ල කර තිබෙනවා. යුද්ධයෙන් පසුව, බොහෝ ජ්‍යෙෂ්ඨ හමුදා නිලධාරීන් මෙන්, තුයියකොන්ත ද රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික තනතුරකට පත් කර තිබෙනවා. එය යුද අපරාධ චෝදනාවලින් ඔහුව ආරක්ෂා කිරීමේ උපක්‍රමයක් යැයිද ප්‍රශ්නයක් මතු වනවා.
කෙසේවෙතත් මෙම පත් කිරීම, මතභේදයට තුඩු දී ඇති අතර යුක්තිය, සංහිඳියාව සහ මානව හිමිකම් සඳහා ජනාධිපති දිසානායකගේ කැපවීම පිළිබඳ කනස්සල්ල ඉස්මතු කර තිබෙනවා.
ව්‍යාපාරයේ පොරොන්දු පරස්පරද?
අනුර කුමාර දිසානායක සිය දේශපාලන ජීවිතය පුරාවටම සහ ඔහුගේ තේරී පත්වීමට පෙරාතුව, පසුගිය පරිපාලනවල දූෂිත ක්‍රියාවන්ට විරුද්ධව නිරන්තරයෙන් පෙනී සිටි අයෙක්. තම දේශපාලන බලය මිතුරන්, පවුලේ අය සහ දේශපාලන හිතවතුන් රජයේ ඉහළ පෙළේ තනතුරුවලට පත් කිරීම සඳහා අතීත නායකයින් බොහෝ විට විවේචනය කළා. එය රජයේ නිපුණතාවය සහ අඛණ්ඩතාව අඩපණ කරන බව ඔහු තර්ක කළා.
දිසානායකගේ බොහෝ ආධාරකරුවන් ඔහුගේ වෙනස පිළිබඳ පණිවිඩය සහ විනිවිද පෙනෙන, කුසලතා මත පදනම් වූ රජයක් සඳහා වූ ඔහුගේ දැක්ම වෙත ආකර්ෂණය වුණා. පුද්ගල සබඳතා සහ දේශපාලන පක්ෂපාතීත්වයට වඩා සුදුසුකම් සහ හැකියාවන් මුල්තැන ගන්නා නව දේශපාලන සංස්කෘතියක් පෝෂණය කිරීම ඔහුගේ අරමුණ වුණා. කෙසේ වෙතත්, මුල් පත්වීම් එම පොරොන්දුවලට පටහැනි බව පෙනෙන්නට තිබෙනවා. මේ නිසා ඔහුගේ නායකත්වයේ ස්ථාවරත්වය පිළිබඳ කනස්සල්ල මතු කරනවා.
මහජන ප්‍රතිචාරය
දිසානායකගේ විවේචකයින් තර්ක කරන්නේ, මෙම තේරීම් මගින් ඔහු බිඳ දැමීමට පොරොන්දු වූ භාවිතයන්ගේම අඛණ්ඩ පැවැත්මක් පිළිබිඹු කරන බවයි, විශේෂයෙන් දේශපාලන නායකයින් තම මිතුරන් හා හිතවතුන් සමඟ හවුල් කර ගත්තේ කුසලතාවට වඩා පක්ෂපාතීත්වයට ප්‍රමුඛත්වය දෙමින්. විශේෂයෙන්ම රටේ දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද මඟහරවා ගැනීමට ශක්තිමත් නායකත්වයක් රටට අවශ්‍යව තිබෙන අවස්ථාවක මෙවැනි ක්‍රියා නිසා නව පාලනය කෙරෙහි මහජන විශ්වාසය හා විශ්වාසය පළුදු විය හැකි බවට ඔවුන් අනතුරු අඟවනවා.
පළමු දිනයේ ප්‍රධාන භූමිකාවන් සඳහා සමීප මිතුරන් පත් කිරීම පරිපාලනය පුරා අනාගත පත්වීම් සඳහා පූර්වාදර්ශයක් විය හැකි බවට සමහර විචාරකයින් කනස්සල්ල පළ කර තිබෙනවා. මෙම තීරණ පුළුල් ප්‍රවණතාවක් පෙන්නුම් කරන්නේ නම්, දිසානායක විසින් තුරන් කිරීමට පොරොන්දු වූ ඥාති සංග්‍රහය සහ මිතුරු හවුල ඔහුගේ නායකත්වය යටතේද ඇති විය හැකි යැයි බොහෝ දෙනෙකු පවසනවා.
මීට අමතරව, පාස්කු ඉරිදා ප්‍රහාරයේ දී ආරක්ෂක අංශයේ කොටසක් වූ රවී සෙනවිරත්න වැනි පුද්ගලයින් තෝරා ගැනීම, එම ඛේදවාචකයේ වින්දිතයින්ට වගවීම සහ යුක්තිය පිළිබඳ විවාදයන් යලි පණ ගන්වා තිබෙනවා.
පත්වීම් ආරක්ෂා කිරීම
අනෙක් අතට, විශේෂයෙන්ම ජාතික අර්බුදකාරී කාලවලදී රජය තුළ විශ්වාසය සහ පෞද්ගලික සබඳතා අවශ්‍ය බව දිසානායකගේ ආධාරකරුවන් තර්ක කළ හැකිය. මෙහි තර්කය විය හැක්කේ රට සැලකිය යුතු අභියෝගවලට මුහුණ දෙන බැවින් විශ්වාසවන්ත හිතවතුන් සමඟ තමා වටා සිටීම ජනාධිපතිවරයාට ඉක්මන් හා තීරණාත්මක ලෙස ක්‍රියා කිරීමට ඉඩ සලසන බවයි. උපායමාර්ගික දෘෂ්ටි කෝණයකින් බලන කල, මෙම පත්වීම් මගින් දිසානායකගේ ප්‍රතිපත්ති ඵලදායි ලෙස ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා ප්‍රධාන තනතුරුවල විශ්වාසවන්ත පුද්ගලයන් සිටින බව සහතික කිරීමට දිසානායකගේ මතය විය හැකියි.
තවද, එම පුද්ගලයින් තමන් දරන තනතුරු සඳහා සුදුසුකම් ලබන්නේ නම්, මෙම තනතුරු සඳහා ජනාධිපතිවරයාගේ මිතුරන් සහ හිතවතුන් තෝරා ගැනීම සහජයෙන්ම ගැටලුවක් නොවන බවට ආධාරකරුවන් තර්ක කළ හැකිය.
කෙසේවෙතත් නව ජනාධිපති අනුර කුමාර මහතාගේ වැඩපිළිවෙල දෙස බොහෝ දෙනෙක් බලා සිටිනු ඇත. මේ නිසා ඉදිරියේදී හෝ ඔහුගේ ක්‍රියාකලාපයන් ඔහු පොරොන්දු වූ පරිදි සිදු කළහොත් බොහො දෙනාගේ ප්‍රසාදය ඔහු වෙත යොමු වනු ඇතැයි අපගේ විශ්වාසයයි.
