සැප්තැම්බර් 21 වැනිදා පැවැත්වීමට නියමිත ශ්‍රී ලංකාවේ ජනාධිපතිවරණය සඳහා අපේක්ෂකයින් 40 දෙනෙකු ඇතුළත් වී ඇති නමුත් එය සමස්ත පිරිමි තරගයක් බවට පත් කරමින් එකදු කාන්තාවක් හෝ ලැයිස්තුවේ නොමැති වීම කනගාටුවට කරුණක්.
ස්ත්‍රී පුරුෂ සමානාත්මතාවය සඳහා නීතිමය ප්‍රතිපාදන තිබියදීත්, ශ්‍රී ලංකා දේශපාලනයේ කාන්තාවන් මුහුණ දෙන නොනවතින අභියෝග ඉස්මතු කරමින් මේ වසරේ කිසිදු කාන්තාවක් අපේක්ෂිකාවක් ඉදිරිපත් වී නැහැ.
අපේ රටේ ඉතිහාසය දෙස බැලීමේදී වුවද ශ්‍රී ලංකාවේ ජනාධිපතිවරණයකට ඉදිරිපත් වී ඇත්තේ කාන්තාවන් තිදෙනෙකු පමණයි.
දිවංගත ගාමිණී දිසානායකගේ වැන්දඹු බිරිඳ වන ශ්‍රීමා දිසානායක සහ චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග යන දෙදෙනාම 1994 දී තරඟ කළ අතර අවසානයේ කුමාරතුංග ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රථම කාන්තා ජනාධිපතිවරිය බවට පත්වුණා. තෙවන කාන්තාව වන, අජන්තා පෙරේරා 2019 දී සටනට පිවිසි නමුත් සැලකිය යුතු බලපෑමක් කිරීමට අපොහොසත් වුණා.
කෙසේවෙතත් චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග පමණක් දෙවරක් ජනාධිපතිනිය ලෙස කටයුතු කරනු ලැබුවා
1994 ජනාධිපතිවරණය මෙරට දේශපාලන ඉතිහාසයේ කාන්තා ආධිපත්‍යය විශේෂයෙන් කැපී පෙනුණා. එය ශ්‍රී ලංකා ඉතිහාසයේ ප්‍රධාන පක්ෂ අපේක්ෂකයින් දෙදෙනාම කාන්තාවන් වූ එකම මැතිවරණය වූ නිසායි.
හිටපු මැතිවරණ කොමසාරිස් මහින්ද දේශප්‍රිය මේ සම්බන්ධයෙන් නිරන්තරයෙන් කතා කළ අයෙක් වන අතර කාන්තා අපේක්ෂිකාවන් නොමැතිකම පුරුෂ මූලික දේශපාලන සංස්කෘතියට හේතු වී තිබෙන බවයි ඔහු සඳහන් කරන්නේ.
“කාන්තාවන්ට දේශපාලනයේ පෙරමුණ ගැනීමට ඕනෑ තරම් අවස්ථා ඇතත්, විශේෂයෙන්ම 2005 සිට පුරුෂ මූලික පක්ෂ දේශපාලනය නිසා එය උඩු යටිකුරු වී ඇත” යනුවෙන්ද ඔහු සඳහන් කළා.
දේශපාලනයේදී කාන්තාවන්ගේ සමාන සහභාගිත්වයේ වැදගත්කම පිළිගන්නා කාන්තාවන්ට එරෙහි සියලු ආකාරයේ වෙනස්කම් කිරීම් තුරන් කිරීම පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ සම්මුතියට ශ්‍රී ලංකාව අත්සන් තබා තිබෙනවා.
කෙසේවෙතත්, රටේ වත්මන් දේශපාලනයේ යථාර්ථය ඊට හාත්පසින්ම වෙනස් චිත්‍රයක් මවාපානවා. නීතියෙන් සමාන අයිතිවාසිකම් සහ අවස්ථා ලබාදී ඇති නමුත්, කාන්තාවන් ප්‍රායෝගිකව දෙවන පන්තියේ පුරවැසියන් ලෙස සලකනු ලබනවා. ජාත්‍යන්තර කාන්තා දිනය වැනි වේදිකාවල කාන්තා අයිතීන් ගැන දිගින් දිගටම සාකච්ඡා කෙරුණද ශ්‍රී ලංකාවේ දේශපාලනය පුරුෂාධිපත්‍යවාදී ආධිපත්‍යය දරන මානසිකත්වය බොහෝ විට කාන්තාවන් පසෙකට තල්ලු කරනු ලබනවා.
එමෙන්ම සංඛ්‍යාලේඛන පවසන්නේ ශ්‍රී ලංකා පාර්ලිමේන්තුවේ කාන්තා නියෝජනය හුදෙක් සියයට 5.8 ක් ද පළාත් සභා නියෝජනයක්ද නිසිලෙස නොමැති අතර පළාත් පාලන ආයතනවලද කාන්තා නියෝජනය සියයට 1.9 ක් බවයි.
2024 ජනාධිපතිවරණය ළං වන විට, කාන්තා අපේක්ෂිකාවන් මේ සඳහා සහභාගී නොවීම ශ්‍රී ලංකා දේශපාලනයේ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමානාත්මතාවය සඳහා ප්‍රශ්නයක් මතු වනවා.
